تبخال ،این زخم موذی!
تبخال ، این زخم موذی را بهتر بشناسید!
تبخال یا عفونت هرپسی
تبخال (به زبان انگلیسی: Cold Sore ) ، زخمی است که توسط نوعی ویروس به نام هرپس سیمپلکس تیپ یک (Herpes simplex Type I) 
ایجاد میگردد. اولین برخورد با ویروس تبخال معمولا در کودکی اتفاق می افتد و تظاهراتی را به دنبال دارد که اغلب با سرماخوردگی اشتباه گرفته میشود. در اولین برخورد با تبخال، به دلیل عدم شناخت سیستم ایمنی نسبت به این ویروس و نبود ایمنی کافی، تظاهرات بیماری غالبا سخت بوده و با تب،بی اشتهایی، زخم های متعدد در دهان، کاهش وزن و… همراه خواهد بود. خوشبختانه یک فرد دارای سیستم ایمنی سالم به سرعت و ظرف چند روز این ویروس را مهار میکند و فرد سلامت خود را باز می یابد و این یعنی پایان بیماری که ما به آن (primary Herpetic disease )یا بیماری هرپس اولیه میگوییم. تا اینجا همه چیز به خیر گذشت ولی متاسفانه این پایان ماجرای ویروس هرپس نیست!
ویروس هرپس ،پس از سرکوب شدن توسط سیستم ایمنی،به گره ها یا همان گانگلون های سیستم عصبی پناه میبرد و در آنجا به دور از دسترسی سیستم ایمنی بدن برای همیشه جا خوش میکند!! از این پس هرگاه سیستم ایمنی بدن را در معرض ضعف ببیند، در مسیر اعصاب حرکت کرده و خود را به بافتهایی مانند لبها و پوست دور دهان رسانده و ایجاد زخم تبخال را مینماید. بله ! باید بگوییم که با ویروس شرور و باهوشی طرف هستیم!
زخمهای تبخال حدود یک هفته باقی مانده و بدون برجای گذاشتن اثری ناپدید میگردند!( به پناه گاه خود برمیگردند) و منتظر میمانند تا در فرصت بعدی بازهم خودنمایی کنند. این فرصت را شریطی مانند استرس و اضطراب، مشکلات هورمونی، سو تغذیه و کلا هرچیزی که سیستم ایمنی ما را تضعیف نماید ،در اختیار ویروسهای تبخال قرار میدهند.
خانواده هرپسیان!!
ویروس تبخال خودش جزیی از خانواده بزرگی است که با نام هرپس ویریده (Herpes Viridae Family) شناخته میشود و مشتمل بر هفت تیپ یا زیرگروه ویروسی به شرح زیر است:
- هرپس سیمپلکس نوع 1 (1- HSV) که معمولاً زخمهای تبخال را در لبها ایجاد میکند.
- هرپس سیمپلکس نوع 2 (2- HSV) یا هرپس ژنیتال
- واریسلازوستر (زونا)
- ویروس اپشتین بار
- سیتومگالو ویروس
- ویروس روزه آلا
- هرپس ویروس همراه سارکوم کاپوزی
در بین انواع فوق، نوع اول عامل ایجاد ضایعات در دهان و اطراف آن میباشد.همچنین امکان انتقال هرپس دهانی به ناحیه ژنیتال(تناسلی) و تبدیل شده به هرپس ژنیتال وجود دارد. همچنین ویرس میتواند از طریق تماس ترشحات از ضایعات دهانی با پوست، بر روی پوست سایر قسمتهای بدن نیز ایجاد ضایعات تبخال نماید. نمونه رایج این نوع ضایعات،هرپس انگشتان دست میباشد.
مراحل بیماری
هرپس دهانی با احساس سوزش و یا گزگز در ناحیه ای که قرار است تبخال در آنجا ایجاد شود شروع میگردد. سپس به فاصله زمانی کمی بعد از آن، ویزیکولهای ریزی ظاهر میشوند که محتوی مایع هستند. این مایع شامل مقادیر زیادی از ویروس تبخال است و تماس این ترشحات با هر قسمت از بدن خود فرد و یا افراد دیگر ریسک بالایی برای ایجاد ضایعات در آن محل ثانویه را داراست.
بعد از گذشت چند روز از این مرحله،زخمها خشک شده و محل آنها به اصطلاح دلمه میبندد. در این مرحله زخم ترشح ندارد و انتشار ویروس از طریق زخم پایان می یابد. در نهایت با گذشت حدود ده تا چهاده روز از بروز ضایعات، زخمها برطرف شده و از خود ردی (اسکار) نیز به جای نمی گذارند. در این مرحله ویروس به پناهگاه خود در گانگلیون های عصبی برگشته و منتطر فرصت مجدد به انتظار خواهد ماند.
درمان تبخال
تا کنون هیچ گونه درمان قطعی و دایمی برای این ویروس کشف نشده است و تلاش ها بشر در جهت ساخت واکسن برای آن هم در حد تحقیقات باقی مانده است. با این وجود روشهایی برای درمان سریعتر زخمها و کاهش عوارض بیماری وجود دارد.
در خصوص هرپس اولیه، چنانچه قبلا علایم آن ذکر شد، درمان به صورت حمایتی خواهد بود. مصرف زیاد مایعات خصوصا آب میوه تازه حاوی ویتامین C در مبارزه با ویروس از اهمیت زیادی برخورداراست و تا میتوان باید مایعات به بدن بیمار رسانید. در کنار آن مصرف ضد درد و تب بر مانند استامینوفن توصیه میشود. داروهای ضد ویروس معمولا در افرادی که دچار نقص ایمنی باشند تجویز میشود ولیکن در افراد سالم ،درمانهای حمایتی کفایت میکند. همچنین درصورت بروز زخمهای دهانی،به گونه ای که درد آنها خوردن و آشامیدن فرد را مختل نماید، استفاده از شربت دیفن هیدرامین به صورت دهانشویه دارای خواص بی حس کننده بوده و میتواند در تسکین درد بیمار در هنگام تعذیه موثر باشد.
در ضایعات راجعه یا تبخالهای عادی ،استفاده از پمادهای آسیکلوویر و نیز داروی والاسیکلوویر میتواند مفید باشد. همچنین قرار دادن یخ در محل سوزش میتواند تسکین دهنده باشد.البته این موارد میبایست در مراحل اولیه که ویروس درحال تکثیر است انجام شوند و پس از ایجاد زخمها مصرف ضدویروس دیگر تاثیر چندانی نخواهد داشت.
همچنین برخی دیگر از محصولات ژنریک دارویی برای مصرف موضعی نیز وجود دارند که میتوانید از داروخانه ها تهیه کرده و استفاده کنید.مانند میرتوپلکس، آفتوپلکس و ملیسان . در نهایت لیزر تراپی نیز چنانچه درست استفاده شود درمان بسیار خوبی برای زخم تبخال خواهد بود و شاید بتوان گفت بهترین درمان موضعی برای زخم تبخال لیزر میباشد.البته اگر درمان لیزر نیز در مراحل اولیه بروز ضایعات انجام شود نتیجه بهتری در بر خواهد داشت. توجه کنید که مصرف آنتی بیوتیکها هیچ گونه تاثیری بر روی ضایعات با عامل ویروسی ندارد. بنابراین از مصرف بی دلیل و خودسرانه آنتی بیوتیکها خصوصا در این موارد جدا خودداری فرمایید.
نکات بسیار مهم در خصوص تبخال و ویروس هرپس
در انتهای این نوشته، توجه شما را به چند نکته بسیار مهم در خصوص تبخال جلب میکنم و خواهش میکنم این موارد را بطور جدی رعایت کنید.
چنانچه مبتلا به تبخال شده اید:
- درمانهای رایج تبخال در مراحل اولیه آن که با سوزش و گزگز کردن موضع مشخص میشود میتواند مفید و موثر باشد.درمان پس از تشکیل ویزیکولها و بعد از خشک شدن زخم تاثیر چندانی ندارد.(ویروس را باید در مراحل تکثیر اولیه مهار نمود)
- مسری ترین مرحله تبخال همین مراحل اولیه و تکثیر ویروسی آن است.
- با وجود تبخال از برقراری تماس جنسی و خصوصا سکس دهانی شدیدا اجتناب نمایید. امکان انتقال ویروس به ناحیه تناسلی بسیار محتمل و جدی است.
- با وجود تبخال از نزدیک شدن به کودکان و افراد دارای نقص ایمنی خودداری کنید. خصوصا از بوسیدن دیگران به شدت پرهیز نمایید.
- در هنگام بروز تبخال از مراجعه به دندانپزشکی خودداری کنید. دندانپزشکان غالبا از پذیرش بیمار با تبخال امتناع می ورزند و این به دلیل امکان انتشار وسیع ویروس در محیط مطب و انتقال آن به پرسنل درمانی و سایر بیماران است. چنانچه تبخال زدید یا احساس میکنید قرار است تبخال بزنید، قبلا وقت دندانپزشکی خود را تلفنی کنسل کرده و به حدود دوهفته بعد موکول نمایید.
- اگر مکررا و به صورت منتشر و شدید دچار تبخال میشوید، احتمال مبتلا بودن به نقص سیستم ایمنی در شما وجود دارد.حتما جهت بررسی بیشتر به پزشک مراجعه نمایید.
- امکان بروز ضایعات تبخال بر روی لثه ها(خصوصا محل اتصال لثه و نزدیک به دندانها)، زبان ،چشم و پره بینی نیز وجود دارد.
- در نهایت بدون هیچ درمانی هم تبخال در افراد سالم و عادی ،خیلی زود و خود به خود مهار میشود وجای نگرانی نیست.
توجه
برداشت واستفاده از مطالب و مقالات این سایت با ذکر منبع مجاز میباشد.
بیشتر بخوانید…
لطفا ما را در اینستاگرام نیز دنبال فرمایید
کلمات کلیدی
دندانپزشک – دندانپزشکی – دندانپزشکی دیجیتال – دندانپزشکی زیبایی – دندانپزشکی ترمیمی – لمینت سرامیکی – لامینت سرامیکی – لامینت دندان – هینوتیزم – هیپنوتیزم در دندانپزشکی – کرمانشاه – کرمانشاهی – دندانپزشکان کرمانشاه – عصب کشی – اندودانتیکس – درمان ریشه دندان – پروتز ثابت – روکش دندان – ایمپلنت فوری – دکتر افشین کاوسی – دکتر هاوش غارتی – لیزر در دندانزشکی – کاربرد لیزر در دندانپزشکی – جراحی لثه با لیزر – معنای لیزر – لیزر دایود – بایولیز – دندانپزشکی مدرن – جراحی لثه – جراحی دندان عقل – دندان عقل نهفته – جرمگیری دندان – بلیچینگ – سفید کردن دندان – زیبایی دندان – طراحی لبخند – طرح لبخند – جراحی تحت هیپنوتیزم – دندانپزشکی با هیپپنوتیزم – مدیریت مطب و کلینیک – دکتر کاظم آشفته یززدی – دکتر سیدمهدی جعفری – ایمپلنت دندان – کاشت دندان – جایگزینی دندان – ایمپلنت هدایت شده – ایمپلنت دیجیتال – نیودنت – اشترومن – کیت جراحی ایمپلنت – کامپوزیت ونیر – ونیر دندان – اینلی – اونلی – اورلی – ترمیم دندان – ترمیم همرنگ دندان – ترمیم سفید رنگ دندان – ترمیم دندان با کامپوزیت – ترمیم طبیعی دندان – آمالگام – تعویض آمالگام – طاق بستان – دندانساز – دندانساز تجربی – دندانپزشک تجربی – هنر دندانپزشکی – علم و هنر دندانپزشکی – لابراتوار دندانسازی – تکنسین دندان – تکنسین دندانپزشکی – دستیار دندانپزشک-ویروس کرونا – بیماری کرونا-جهش کرونا – کرونا و دندانپزشکی- کویید ۱۹ و دندانپزشکی – کنترل عفونت در دندانپزشکی – مطب دندانپزشکی زیبا – مطب دندانپزشکی شیک – معماری مطب دندانپزشکی – پرینتر سه بعدی – روکش موقت – نایت گارد – دندان قروچه – براکسیزم – ناهنجاری فک و صورت – ارتودنسی شفاف – الاینر شفاف – ترمیم کامپوزیت خلفی – بیماریهای لثه – بیماریهای دهان- کامپوزیت دندان – دوکتور ددان – کرماشان – بیمه دندانپزشکی – دپیگمانتاسون لثه – کدکم – سینوس لیفت – پیوند استخوان – جراحی ایمپلنت – ایمپلنتولوژی – بوی بد دهان – کیست دندان – دندان درد – آموزش بهداشت دهان کودکان – بهداشت اطفال – مسواک کودکان – دندان شیری – پرینتر سه بعدی – روکش موقت – dental laminates – smile -Kermanshah – kermanshah dentist – kermanshah dentistry office -تببیض الاسنان – زراعت الاسنان فی ایران – فنیز الترکیبیات کرمانشاه – طبیب الاسنان ایرانی -زراعت الاسنان فی یوم واحد ایران – دندانپزشک خوب کرمانشاه – رزین کامپوزیت – مواد دندانپزشکی با کیفیت – طراحی لبخند دیجیتالی – اموزش اگزوکد – طراحی در اگزوکد –
دکتر افشین کاوسی
دندانپزشک
فارغ التحصیل دانشکده دندانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران