دکتر افشین کاوسی

 آمالگام و کاربرد آن در دندانپزشکی

آمالگام دندانی ماده‌ای غیر همرنگ (نقره‌ای یا سیاه) است که برای پر کردن دندان از آن استفاده می‌شود و مرکب از ۵۰ درصد جیوه ۳۴. ۵ درصد نقره، ۹% قلع، ۶% مس و ۰. ۵% روی است. آمالگام به مدت بیش از صدو پنجاه سال است که در سراسر دنیا برای ترمیم دندان استفاده می‌شود. این ماده در سال ۱۸۱۲ توسط یک شیمیدان انگلیسی شناخته و در سال ۱۸۳۳ به دنیا معرفی شد.

آمالگام یک ماده ترمیمی فوق العاده و انعطاف پذیر است و در دندانپزشکی‌ها به چند دلیل استفاده می‌شود؛ ارزان است و نسبتاً استفاده آسانی دارد و در طول جاگذاری در دندان، به راحتی شکل می‌پذیرد. برای مدت کوتاهی نرم می‌ماند لذا می‌تواند حجم‌های نامنظم دندان راپر کند و سپس سفت می‌شود.

1. اندازه و شکل ذرات آلیاژ دندانی
2. محتوای مس
3. محتوای روی

 

آیا آمالگام سمیت دارد؟

مناقشه بر سر سمیت آمالگام از وقتی که آمالگام ابداع شد شروع شد اما در قرن بیستم قوت تازه‌ای گرفت. بسیاری از مردم از وجود جیوه در آمالگام بی‌خبرند و این موضوع مهم‌ترین موضوعی است که اخیراً در تابلوی خبری FDA منتشر شده‌است.
نگرانی‌هایی درباره این عدم اطلاع وجود دارد و استفاده از آمالگام در سطح فدرال در مکانی مثل ایالات متحده نامنظم است. سازمان بهداشت جهانی گزارش کرده است که جیوه حاصل از آمالگام، ۵% کل انتشار جیوه را تشکیل می‌دهد که وقتی با جیوه زائد حاصل از آزمایشگاه‌ها و دستگاه‌های پزشکی جمع شود به ۵۳% می‌رسد.
تفکیک کننده‌ها می‌توانند ر‌هایش جیوه به فاضلاب عمومی را به طور چشمگیری کاهش دهند که آمالگام‌های دندانی یک سوم از جیوه این فاضلاب‌ها را تشکیل می‌دهد. ولی به آن‌ها در ایالات متحده نیازی نیست.

 

 

از سال ۲۰۰۸ استفاده آمالگام در سوئد و نروژ و فنلاند محدود شد و کمیته اداره غذا و داروی آمریکا (Food and Drug Administration) (FDA) درباره ایمنی آن، اظهار نظر مثبتی نکرد.
شورای انجمن دندانپزشکی آمریکا (American Dental Association) در یک سری از کارهای علمی نتیجه گرفته‌است که آمالگام و کامپوزیت برای دندان ضرر نداشته و برای ترمیم آن موثرند. این مطالعه نشان داد که پر کردن دندان با آمالگام هیچ ضرری برای فرد در پی نداشته و پر کردن دندان با موادی غیر از آمالگام دلیلی ندارد.
آزمایش‌های تصادفی بالینی اخیر هیچ مدرکی برای ضررهای عصب‌شناختی یا کلیوی مرتبط با آمالگام در کودکان ۵ تا ۷ سال نشان نداد.

در دو دهه اخیر مشخص شده که ترمیم‌های آمالگام به طور پیوسته جیوه را در حفره دهانی متصاعد می‌کند. این رهاسازی در فعالیت‌هایی از قبیل مسواک زدن، جویدن، نوشیدن مایعات داغ و تنفس افزایش پیدا می‌کند. همچنین آزاد شدن جیوه می‌تواند تحت تاثیر pH، پوسیدگی بیولوژیکی باکتریایی و پوسیدگی الکتروشیمیایی افزایش پیدا کند.

جیوه جذب شده توسط ریه وارد خون می‌شود و در اندام‌های مختلف مثل کلیه، مغز و کبد توزیع می‌شود. جیوه اثراتی نیز بر قلب دارد و با افزایش پراکسید هیدروژن باعث از بین رفتن گلوتاتیون می‌شود و با اثر بر روی پراکسیون لیپید باعث عوارض قلبی می‌شود. جیوه می‌تواند نوزادان را هنگامی که از شیر مادر تغذیه می‌کنند تحت تاثیر قرار دهد.

اما اصلاً نگران نباشید چون مطالعات انجام شده نشان می‌دهد مقدار جیوه‌ای که روزانه از آمالگام آزاد می‌شود بسیار کمتر از سطح مجاز تعیین شده توسط سازمان بهداشت جهانی است.

آمالگام چگونه دندان را ترمیم می‌كند؟

وقتی كه آمالگام به تازگی با جیوه مایع مخلوط می‌شود،‌ خاصیت شكل‌پذیری دارد. بنابراین می‌توان آن را به آسانی درون حفره آماده شده دندان كه تمام پوسیدگی‌های آن خارج شده است، فشرده كرد. پس از اینكه دندانپزشك با آمالگام حفره دندان شما را پر كرد، با وسایل مخصوصی به آن شكل می‌دهد و شیارها و برجستگی‌هایی یك دندان طبیعی را روی آن به وجود می‌آورد. سپس آن را با قلمهای مخصوصی براق می‌كند. فراموش نكنید یك هفته پس از ترمیم دندانتان با آمالگام برای پرداخت نهایی پركرد‌گی دندانتان به دندانپزشك مراجعه كنید.

 

خوبی و بدی آمالگام

ترمیم دندان با آمالگام بسیار آسان است و تكنیك خیلی پیچیده‌ای ندارد. با آمالگام به راحتی می‌توان شكل طبیعی دندان را بازسازی كرد. همچنین ترمیم‌های آمالگام فشارهای جویدن را تحمل می‌كنند و مقاومت‌ كافی در برابر شكستن دارند. معمولا یك ترمیم آمالگام مناسب، سال‌ها به شما سرویس می‌دهد. عیب اساسی آمالگام این است كه به ساختمان دندان باند نمی‌شود برعكس مواد ترمیمی همرنگ دندان (کامپوزیتها و گلاس آینومر)  كه با مولكول‌های مینا و عاج باند می‌شوند.در واقع آمالگام از طریق گیر مکانیکی ماده فلزی پرکننده به ساختار آماده سازی شده حفره دندانی، سر جای خود باقی میماند و چنانچه به هر دلیلی مانند شکستن ساختار باقی مانده دندان و یا عود پوسیدگی، این گیر مکانیکی کم شود،آمالگام به شکل یک کپه فلزی از دندان جدا میشود.  رنگ تیره آمالگام هم، چندان زیبا نیست به همین دلیل، این ماده نقره‌ای، در برخی كشورهای اروپایی، از رده خارج شده است.

آمالگام؛ عصای دست دندانپزشكان

آمالگام، ماده ترمیمی مناسبی برای بیشتر دندان‌ها است و حتی در شرایطی بهترین ماده پركننده ارزان است. بیایید با هم به قلمرو فرمانروایی این آلیاژ نقره‌ای نگاهی بیندازیم:

• سن: دندانپزشكان از آمالگام برای ترمیم دندان‌های همه افراد، پیر و جوان استفاده می‌كنند. این پركننده نقره‌ای را می‌توان برای ترمیم دندان‌های شیری كودكان و دندان‌های دائمی بزرگسالان در تمام سنین استفاده كرد.

• ترمیم پوسیدگی‌های كوچك تا متوسط: اگر پوسیدگی دندان ‌شما، اندازه‌اش كوچك تا متوسط است، آمالگام ماده ترمیمی مناسبی برای پركردن دندانتان پس از برداشتن پوسیدگی است.

• دندان‌های عقبی: دندان‌های آسیابی بزرگ و كوچك، دندان‌هایی هستند كه فشار ناشی از جویدن غذاها را تحمل می‌كنند، بنابراین در صورت پوسیده شدن، باید با مواد محكمی، ترمیم شوند، آمالگام نیروهای ناشی از جویدن را به راحتی تحمل می‌كند و ترمیم مناسبی برای دندان‌های عقبی است.

• بهداشت دهانی ضعیف: اگر شما فقط گاه‌گاهی به سراغ مسواك و خمیر دندان می‌روید و بهداشت دهان و دندان‌هایتان را رعایت نمی‌كنید، آمالگام مناسب‌ترین ماده برای ترمیم دندان‌های شماست.

• قیمت و هزینه: آمالگام ماده پركننده ارزانی است و هزینه ترمیم دندان با آمالگام، كمتر از ترمیم دندان با مواد همرنگ دندان و روكش است.

معایب آمالگام

همانطور که گفته شد بحث بر سر سمیت جیوه موجود در آمالگام از دیر باز مطرح بوده است و هنوز هم برخی کشور ها بر سر این موضع ضد آمالگامی باقی مانده اند.این در حالی است که برخی دیگر با تکیه بر تحقیقات، موضوع سمت را کاملا رد می کنند. در هر صورت این مجادله در دنیای امروز هنوز هم ادامه دارد. از طرفی نیز با بهبود روز افزون خواص و ترکیب کامپوزیتها ،آمالگام هر روز شاهد قوی تر شدن رقیب خود است و رشد تقاضا برای ترمیم با مواد همرنگ دندان در بسیاری از کشورها عمدتا به دلیل زیبایی کامپوزیت گویای این واقعیت است. در واقع امر هر جوری که نگاه کنید آمالگام زیبا نیست ولی خواص متعدد آن از جمله ارزانتر بودن و سادگی کاربرد، آمالگام را همچنان در بازار دندانپزشکی دنیا به عنوان یک ماده پرمصرف حفظ نموده است.

از دیگر معایب آمالگام بحث خاصیت الکترو گالوانیک است. این حالت گاهی در افرادی که ترمیمهای متعدد آمالگامی دارند رخ میدهد. بدین صورت که تبادلات یونی بین ترمیمهای آمالگام با هم و یا با سایر فلزات موجود در دهان مانند فلز بکار رفته در روکشها و غیره، حالتی شبیه پیل الکتریکی را ایجاد میکند و سبب ایجاد درد در دندانها میگردد .در این حالت چاره ای جز تعویض ترمیمهای آمالگامی با کامپوزیت ویا سایر مواد غیر فلزی مشابه باقی نمی ماند.

آیا بهتر نیست ترمیمهای آمالگام را با کامپوزیت تعویض کنیم؟

چنانچه ترمیم مناسب و خوب آمالگامی،بدون دیده شدن و ایجاد تغییر رنگ در دندان باقی مانده است،بهتر است بر سر جای خود باقی بماند. بدین دلیل که خالی کردن و تراشیدن آمالگام اولا سبب آزاد شدن مقادیر زیادی از جیوه موجود در ترکیب آلیاژی آن میگردد که سبب ورود آن به حریان خون و نیز از طرق فاضلاب مطب به طبیعت میشود. علاوه بر این نشان داده شده است که هر بار تعویض ترمیم، سبب افزایش ابعاد حفره ترمیمی بطور متوسط در حدود بیست درصد میگردد و این یعنی آسیب بیشتر دندان. همچنین عوارضی ناخواسته مانند ایجاد حساسیت در دندان پس از تعویض ترمیم نیز ممکن است ایجاد گردد که البته علتهای آن اغلب یا حرارت دیدن دندان به دلیل تراش آمالگام با توربین و عدم جاری بودن آب و هوا به مقادیر کافی برای خنک کردن دندان در حین تراش بوده، ویا ترمیم کامپوزیتی  بعدی غیر استاندارد بوده است که البته چاره کار برای احتراز از این موارد شامل استفاده بیشتر از لوازم التراسونیک و سپس ایزولاسون صحیح و انجام ترمیم محافظه کارانه با کامپوزیت با تکنیک استاندارد و مناسب میباشد.

 

 

در پایان جای آن دارد که ما انسانها، نسبت به آمالگام، این کهنه سرباز قدرتمند و فداکار دنیای دندانپزشکی، به دلیل خدمات ارزنده ای که در سالیان متوالی به سلامت ما نموده است ، بصورت تمام قد ادای احترم نماییم.

 

 

منابع مورد استفاده:

ویکی پدیای فارسی

سایت خبری تحلیلی دندانه

وبسایت دکتر ابراهیم گل

 

توجه

برداشت واستفاده از مطالب و مقالات این سایت با ذکر منبع مجاز میباشد.

 

بازگشت به مقالات

 

بیشتر بخوانید…

 

مقایسه انواع روشهای زیبایی دندان

بایدها و نبایدهای پس از کشیدن دندان

لیزر و کاربرد آن در دندانپزشکی

  لطفا ما را در اینستاگرام نیز دنبال فرمایید

 

 

 

 

 

کلمات کلیدی

دندانپزشک – دندانپزشکی – دندانپزشکی دیجیتال – دندانپزشکی زیبایی – دندانپزشکی ترمیمی – لمینت سرامیکی – لامینت سرامیکی – لامینت دندان – هینوتیزم – هیپنوتیزم در دندانپزشکی – کرمانشاه – کرمانشاهی – دندانپزشکان کرمانشاه – عصب کشی – اندودانتیکس – درمان ریشه دندان – پروتز ثابت – روکش دندان – ایمپلنت فوری – دکتر افشین کاوسی – دکتر هاوش غارتی – لیزر در دندانزشکی – کاربرد لیزر در دندانپزشکی – جراحی لثه با لیزر – معنای لیزر – لیزر دایود – بایولیز – دندانپزشکی مدرن – جراحی لثه – جراحی دندان عقل – دندان عقل نهفته – جرمگیری دندان – بلیچینگ – سفید کردن دندان – زیبایی دندان –  طراحی لبخند – طرح لبخند – جراحی تحت هیپنوتیزم – دندانپزشکی با هیپپنوتیزم – مدیریت مطب و کلینیک – دکتر کاظم آشفته یززدی – دکتر سیدمهدی جعفری – ایمپلنت دندان – کاشت دندان – جایگزینی دندان – ایمپلنت هدایت شده – ایمپلنت دیجیتال – نیودنت – اشترومن – کیت جراحی ایمپلنت – کامپوزیت ونیر – ونیر دندان – اینلی – اونلی – اورلی – ترمیم دندان – ترمیم همرنگ دندان – ترمیم سفید رنگ دندان – ترمیم دندان با کامپوزیت – ترمیم طبیعی دندان – آمالگام – تعویض آمالگام – طاق بستان – دندانساز – دندانساز تجربی – دندانپزشک تجربی – هنر دندانپزشکی – علم و هنر دندانپزشکی – لابراتوار دندانسازی – تکنسین دندان – تکنسین دندانپزشکی – دستیار دندانپزشک-ویروس کرونا – بیماری کرونا-جهش کرونا – کرونا و دندانپزشکی- کویید ۱۹ و دندانپزشکی – کنترل عفونت در دندانپزشکی – مطب دندانپزشکی زیبا – مطب دندانپزشکی شیک – معماری مطب دندانپزشکی – پرینتر سه بعدی – روکش  موقت – نایت گارد – دندان قروچه – براکسیزم – ناهنجاری فک و صورت – ارتودنسی شفاف – الاینر شفاف – ترمیم کامپوزیت خلفی – بیماریهای لثه – بیماریهای دهان- کامپوزیت دندان – دوکتور ددان – کرماشان – بیمه دندانپزشکی – دپیگمانتاسون لثه – کدکم – سینوس لیفت – پیوند استخوان – جراحی ایمپلنت – ایمپلنتولوژی –  بوی بد دهان – کیست دندان – دندان درد – آموزش بهداشت دهان کودکان – بهداشت اطفال – مسواک کودکان – دندان شیری – پرینتر سه بعدی – روکش موقت – dental laminates – smile -Kermanshah – kermanshah dentist – kermanshah dentistry office -تببیض الاستنان – زراعت الاسنان فی ایران – فنیز الترکیبیات کرمانشاه – طبیب الاسنان ایرانی -زراعت الاسنان فی یوم واحد ایران – دندانپزشک خوب کرمانشاه – رزین کامپوزیت – مواد دندانپزشکی با کیفیت – طراحی لبخند دیجیتالی – اموزش اگزوکد – طراحی در اگزوکد –